Η Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Μάμα
Η εκκλησία του Αγίου Μάμα βρίσκεται στα βόρεια του Ιδαλίου, στο δρόμο που οδηγεί στην Ποταμιά, δίπλα από το Α΄ Δημοτικό σχολείο Ιδαλίου. Είναι γοτθικού ρυθμού και κτίστηκε πιθανότατα το 15ο-16ο αιώνα. Κατά τον Rubert Gunnis, για το κτίσιμό της χρησιμοποιήθηκαν μαρμάρινες κολώνες από την αρχαία πόλη του Ιδαλίου. Στην αυλή του ναού βρίσκεται το παλιό κοιμητήριο.
Στην εκκλησία δε διασώζονται αγιογραφίες. και κυριαρχεί μια γοτθικού τύπου απλότητα στο εσωτερικό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εικόνα του Αγίου Μάμαντος. Σύμφωνα με τους μελετητές Χατζηχριστοδούλου-Γερασίμου, πρόκειται για εικόνα του 19ου αιώνα η οποία αποτυπώνει αισθητικά και τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά της σχολής του Ιωάννου Κορνάρου του Κρητός,…
Βόρεια της πόλης του Ιδαλίου, στην κτηνοτροφική περιοχή, βρίσκεται κτισμένος ο ναός του Αγίου Θεοδώρου, που εγκαινιάσθηκε στις 8 Μαΐου το 1994.
Λίγα μέτρα πιο κάτω, δίπλα από τη σπηλιά στην οποία πρέπει να έζησε κάποιος ασκητής, διασώζονται κατάλοιπα παλαιότερης βασιλικής. Πρόσφατες ανασκαφές αποκάλυψαν έναν πλαϊνό τοίχο και το Ιερό Βήμα με την Αγία τράπεζα. Το 2007 το Τμήμα Αρχαιοτήτων πραγματοποίησε έργα συντήρησης του μνημείου, ανυψώθηκε η πεσμένη αψίδα και για την προστασία της σπηλιάς, τοποθετήθηκε στέγαστρο με τη συγχρηματοδότηση του Δήμου Ιδαλίου.
Πιθανόν ο Άγιος Θεόδωρος, ο Άγιος που ασκήτευε στη σπηλιά αυτή, ήταν ένας από τους 300 Αλαμάνους Αγίους που εγκατέλειψαν την Παλαιστίνη μετά την άλωση της Άκρας και σκορπίστηκαν στην Κύπρο ανά τριάδες και δυάδες …
Η εκκλησία βρίσκεται βόρεια του Ιδαλίου, στο δρόμο που οδηγεί προς το χωριό Ποταμιά, στην περιοχή που ονομάζεται << Αγρίδι>>. Εκεί, εικάζεται ότι ήταν ο τόπος μαρτυρίου του Αγίου.
O Άγιος Δημητριανός γεννήθηκε πιθανόν στην Κύπρο και ο πατέρας του ονομαζόταν Αυγουστίνος. Έζησε κατά την περίοδο των Αραβικών επιδρομών (7ος-10ος αιώνας) και ήδη από παιδί αναφέρεται ότι θεράπευσε κάποιον τυφλό. Αργότερα έγινε αξιωματικός, αλλά εγκατέλειψε γρήγορα την κοσμική ζωή και ασκήτευσε σ’ ένα σπήλαιο στην περιοχή της Λευκοπετρίας, όπως εικάζεται ότι ονομαζόταν η περιοχή που είναι σήμερα κτισμένος ο ναός. Εκεί, έμελλε να βρει μαρτυρικό θάνατο από έναν Αγαρηνό, ο οποίος βλέποντάς τον να προσεύχεται, τον κτύπησε μ’ ένα βέλος και εν συνεχεία τον αποκεφάλισε. Λέγεται ότι α…
Στα ανατολικά της πόλης κοντά στην ακρόπολη του Αρχαίου Ιδαλίου, βρίσκεται το εκκλησάκι του αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Κτίστηκε γύρω στον 15ο αιώνα, είναι μονόκλιτη με τρούλο και μιμείται (με κάποιες ωστόσο ατέλειες) τόσο στο μέγεθος όσο και στο ρυθμό, το ναό του Αγίου Δημητριανού του Ανδριδιώτου.
Στο ναό σώζονται υπολείμματα τοιχογραφιών επαρχιακής τεχνοτροπίας, του 15ου αιώνα. Διακρίνεται τμήμα της τοιχογραφίας από τον Παντοκράτορα στον τρούλο και πιο κάτω Άγγελοι και προφήτες. Στο Ιερό Βήμα σώζονται υπολείμματα από την ένθρονη Θεοτόκο και διακρίνεται το κεφάλι του Αγγέλου στα δεξιά Της. Πιο κάτω διασώζονται δύο ιεράρχες εξίτηλοι και στην ανατολική καμάρα τέσσερις Απόστολοι από τη σκηνή της Πεντηκοστής. Στο Βόρειο τόξο υπήρχε – όπως και στον Άγιο Δη…
Εκκλησίες
Αγιος Ανδρόνικος, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ΄Γ, Δάλι, Λευκωσία
Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης του Ιδαλίου και αποτελούσε αρχικά τον κύριο ναό της κοινότητας, μέχρι που κτίστηκε ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Ευαγγελίστριας. Στον ίδιο χώρο λειτουργούσε και το πρώτο σχολείο, ενώ υπήρχε και το κοιμητήριο της πόλης.